Όργανα και Οργανισμοί της ΕΕ

Η ΕΕ διαθέτει θεσμικό πλαίσιο που αποσκοπεί στην προαγωγή των αξιών της, την προώθηση των στόχων της, την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της, όπως και εκείνων των πολιτών και των κρατών-μελών της, και το οποίο διασφαλίζει τη συνέπεια, την αποτελεσματικότητα και τη συνέχεια των πολιτικών και των δράσεών της.

Τα όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ κατευθύνουν και συντονίζουν το έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχουν την έδρα τους στις Βρυξέλλες, το Στρασβούργο και το Λουξεμβούργο.Από την ίδρυση της ΕΕ, παρουσιάζουν μεταβολές ως προς τον αριθμό, το μέγεθος και την επιρροή.

Όργανα της ΕΕ

• Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί το μοναδικό άμεσα εκλεγμένο όργανο της ΕΕ του οποίου η δύναμη και οι αρμοδιότητές έχουν μάλιστα σταθερά ενισχυθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Σήμερα ενεργεί ως συννομοθέτης σε όλες σχεδόν τις νομοθετικές πράξεις της ΕΕ, ενώ διαθέτει σημαντικές αρμοδιότητες εποπτείας και ελέγχου των δραστηριοτήτων της ΕΕ.
• Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο απαρτίζεται από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων και καθορίζει τη συνολική πολιτική κατεύθυνση της ΕΕ. Με την έναρξη της ισχύος της Συνθήκης της Λισσαβώνας την 1η Δεκεμβρίου 2009, καθίσταται ένα από τα επτά θεσμικά όργανα της ΕΕ. Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι σήμερα ο Herman Van Rompuy. [Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δείτε εδώ.]
• Το Συμβούλιο της ΕΕ αποτελεί τον κύριο νομοθέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μολονότι στις περισσότερες περιπτώσεις ασκεί νομοθετικό έργο και καθορίζει τον προϋπολογισμό της ΕΕ από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέτει επιπλέον διευρυμένες δικαιοδοσίες επί των τομέων πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς παράλληλα ασκεί αποκλειστικά νομοθετικά καθήκοντα και χαράσσει πολιτική, επιτελεί δε και συντονιστική λειτουργία.
• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπροσωπεί τα συμφέροντα της Ένωσης στο σύνολό της. Τούτο το επιτυγχάνει συμμετέχοντας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, ειδικότερα δε παρουσιάζοντας προτάσεις για την ευρωπαϊκή νομοθεσία και επιβλέποντας την ορθή εφαρμογή των Συνθηκών και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Ο José Manuel Barroso είναι ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την περίοδο 2010-2014.
• Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ερμηνεύει την ευρωπαϊκή νομοθεσία προκειμένου να εξασφαλίσει ότι εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα κράτη της ΕΕ. Επίσης διευθετεί νομικές διαφορές μεταξύ ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Φυσικά πρόσωπα, εταιρείες ή οργανισμοί μπορούν επίσης να εισάγουν υποθέσεις ενώπιον του Δικαστηρίου σε περίπτωση που πιστεύουν πως τα δικαιώματά τους έχουν παραβιαστεί από κάποιο θεσμικό όργανο της ΕΕ.
• Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διαχειρίζεται το ευρώ και διαφυλάσσει τη σταθερότητα των τιμών στην ΕΕ. Επίσης είναι αρμόδια για τη χάραξη και την εφαρμογή της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής της ΕΕ.
• Το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει τα οικονομικά της ΕΕ. Αρμοδιότητά του είναι η βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης της ΕΕ και η σύνταξη εκθέσεων σχετικά με τη χρήση των δημόσιων πόρων.

Τα ευρωπαϊκά όργανα παρουσιάζουν οι Πρόεδροί τους  (παραγωγή 2012, πηγή: Συμβούλιο της ΕΕ)

Η ΕΕ διαθέτει επίσης και άλλα όργανα και διοργανικούς φορείς με ειδικό ρόλο: 

• Η  Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης αποτελεί το διπλωματικό σώμα της ΕΕ. Υποστηρίζει την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας στην άσκηση της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας. 
• Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή παρέχει στους εκπροσώπους των εργοδοτών και των εργαζομένων της ΕΕ, όπως και σε άλλες ομάδων συμφερόντων το βήμα όπου μπορούν να διατυπώνουν τις απόψεις τους επί ευρωπαϊκών ζητημάτων. Η ΕΟΚΕ αποτελεί συμβουλευτική συνέλευση που εκδίδει γνωμοδοτήσεις για τα μεγαλύτερα θεσμικά όργανα, ιδίως το Συμβούλιο, την Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
• Η Επιτροπή των Περιφερειών είναι συμβουλευτικό σώμα που εκπροσωπεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δανείζεται χρήματα από τις αγορές κεφαλαίων και, στη συνέχεια, τα δανείζει με χαμηλό επιτόκιο σε προγράμματα για τη βελτίωση των υποδομών, της προμήθειας ενέργειας ή των περιβαλλοντικών προτύπων τόσο εντός της ΕΕ όσο και σε γειτονικές ή αναπτυσσόμενες χώρες.
• Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής διερευνά καταγγελίες σχετικά με περιστατικά κακοδιοίκησης των θεσμικών οργάνων και των οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων έχει την ευθύνη να εξασφαλίζει ότι τα όργανα και οι οργανισμοί της ΕΕ σέβονται το δικαίωμα ιδιωτικής ζωής των πολιτών όταν επεξεργάζονται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα.
• Η Υπηρεσία Εκδόσεων είναι μια διοργανική υπηρεσία που εκδίδει τις δημοσιεύσεις των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού διοργανώνει διαγωνισμούς για την πρόσληψη προσωπικού για όλα τα όργανα της ΕΕ.
• Η Ευρωπαϊκή Σχολή Δημόσιας Διοίκησης προσφέρει κατάρτιση επί εξειδικευμένων θεμάτων σε μέλη του προσωπικού της ΕΕ.